Công việc 1: Xem cách bố trí các thiết bị trên mô hình, cách ra chân
Tham khảo cách khoan lỗ cho thiết bị, từ thiết bị khoan lỗ đi xuống, rồi khoan lỗ đi lên các domino
Tuyệt đối không đi dây nổi trên mô hình
Công việc 2: Ôn lại các kiến thức cơ bản
Các công việc thực hiện:
1. Sử dụng đồng hồ VOM để đo điện trở như thế nào? Ghi ra các bước, lưu ý bật thang đo qua thang nào thì đồng hồ bị cháy.
2. Xác định chân ra của relay 4 chân thường mở, 4 chân thường đóng, relay 5 chân. Vẽ sơ đồ chân ra thực tế và chú thích đầy đủ chân nào là 85, 86, 30, 87, 87a
3. Nguyên lý hoạt động cơ bản của mạch điện: mạch bình thường, mạch bị ngắn mạch, mạch bị đẳng thế dương, đẳng thế âm … là như thế nào?. Vẽ hình cho từng trường hợp (đấu nối tiếp 3 đèn có công suất như nhau, đấu nối tiếp 2 đèn có công suất khác nhau)
4. Đo điện áp tại điểm là như thế nào? đo điện áp rơi là như thế nào? Ghi lại giá trị điện áp tại điểm, điện áp rơi đo được trên câu 3
5. Các lưu ý khi đấu dây khi học thực hành điện ôtô
6. Đấu mạch điện điều khiển còi (mạch còi đấu trước công tắc máy), làm theo hướng dẫn, vẽ sơ đồ mạch còi (2 sơ đồ) khi công tắc còi mở và khi công tắc còi đóng thì giá trị điện áp đo được tại các điểm đo là bao nhiêu?
Làm bài xong thì nộp tập (lật ngay chỗ đang làm) để thầy kiểm tra.
Hướng dẫn cụ thể:
1. Sử dụng đồng hồ VOM để đo điện trở như thế nào? Ghi ra các bước, lưu ý bật thang đo qua thang nào thì đồng hồ bị cháy.
Đồng hồ VOM là thiết bị thường dùng nhất của thợ điện ô tô. Video này hướng dẫn những nguyên lý cơ bản nhất khi sử dụng đồng hồ. Để sử dụng hiệu quả, người học cần nắm thật vững nguyên lý hoạt động của mạch điện…
Trong đồng hồ VOM loại kim (loại cơ) khi ta bật thang đo điện trở để đo điện áp thì sẽ cháy cầu chì bảo vệ bên trong. Tuy nhiên, trên đồng hồ số thì không xảy ra hiện tượng này. Cầu chì bên trong đồng hồ sẽ bảo vệ đồng hồ khi bật sai ở chế độ đo điện áp xoay chiều, đo cường độ dòng điện. Cầu chì sẽ cháy khi ta đo nguồn ắc quy mà để ở thang đo ampe (nhưng không chuyển qua khe đo ampe). Mạch điện bên trong (mạch in) sẽ cháy khi đo nguồn ắc quy mà vẫn để ở thang đo điện áp xoay chiều.
Xem thêm nhiều hơn các video về sử dụng đồng hồ VOM tại đây
https://hocdienoto.com/hoc-dien-dien-tu-co-ban/hoc-dien-co-ban/bai-5-su-dung-dong-ho-vom/
Sử dụng thiết bị đo kiểm nhanh
Sinh viên, người mới học điện ô tô thường sử dụng đồng hồ VOM vào 2 mục đích sau: 1. Đo thông mạch (kiểm tra dây dẫn có bị đứt hay không, xác định chân ra các công tắc. 2. Kiểm tra mạch điện có nguồn hay không, hay còn gọi là kiểm tra nóng. Giá thành 1 chiếc đồng hồ VOM sử dụng được khoảng 250k. Tại các trường dạy nghề, việc sử dụng đồng hồ VOM liên tục với đối tượng là các bạn mới học nhanh làm hư thiết bị. Vì vậy, thiết bị đo kiểm tự làm này sẽ giải quyết được các vấn đề đó: dễ làm, dễ sử dụng, độ bền cao, giá thành rẻ …
2. Xác định chân ra của relay 4 chân thường mở, 4 chân thường đóng, relay 5 chân. Vẽ sơ đồ chân ra thực tế và chú thích đầy đủ chân nào là 85, 86, 30, 87, 87a
Relay là một thiết bị trung gian, chịu tải thay cho các thiết bị điện, được sử dụng rất nhiều trên các mạch điện. Video này hướng dẫn cách xác định chân ra của relay (loại cơ bản). Các relay khác sẽ có thêm một số thay đổi, nên phải cẩn thận khi đo kiểm
Xem thêm nhiều hơn các video về đo kiểm relay tại đây
3. Nguyên lý hoạt động cơ bản của mạch điện: mạch bình thường, mạch bị ngắn mạch, mạch bị đẳng thế dương, đẳng thế âm … là như thế nào?. Vẽ hình cho từng trường hợp (đấu nối tiếp 3 đèn có công suất như nhau, đấu nối tiếp 2 đèn có công suất khác nhau)
Các nguyên lý cơ bản nhất của một mạch điện: Đẳng thế dương, đẳng thế âm, ngắn mạch trực tiếp, mắc nối tiếp, mắc song song … Tại sao khi đấu nối tiếp đèn báo pha và đèn cốt thì đèn báo pha sáng mà đèn cốt không sáng. Tại sao cuộn kéo mắc nối tiếp cuộn cảm của motor khởi động thì cuôn kéo có điện mà motor lúc này chưa quay …
Xem thêm nhiều hơn các video cơ bản về mạch điện một chiều tại đây
4. Đo điện áp tại điểm là như thế nào? đo điện áp rơi là như thế nào? Ghi lại giá trị điện áp tại điểm, điện áp rơi đo được trên câu 3
Video này hướng dẫn cho các bạn thế nào là đo điện áp rơi trên tải, thế nào là điện áp tại điểm. Đo kiểm như thế nào. Mỗi phương pháp đều có ưu, nhược điểm. Đây là kiến thức cơ bản phải có trước khi kiểm tra trên xe.
Xem thêm nhiều hơn các video cơ bản về đo điện áp tại đây
5. Các lưu ý khi đấu dây khi học thực hành điện ôtô
Sử dụng bộ cấp nguồn (có chức năng bảo vệ mạch điện, báo ngắn mạch, báo bình ắc quy yếu điện)
Video này chia sẻ đến các anh em đang giảng dạy các bộ môn về điện ô tô, khi đấu các mô đun. Sử dụng bộ cấp nguồn này sẽ chủ động được sẵn nguồn ra (nguồn trước công tắc, nguồn sau công tắc), có cầu chì bảo vệ mạch điện. Ngoài ra, quan trọng nhất là có bộ báo khi người học làm đứt cầu chì, giúp người quản lý lớp dễ biết và có biện pháp khắc phục, chỉnh sửa các nhóm thực hành cho kịp thời.
Lưu ý: Tất cả các công việc liên quan đến nguồn điện, cấp điện cho thiết bị cần phải đấu qua bộ nguồn này để đảm bảo không bị hư hỏng thiết bị. Khi xảy ra đấu sai, gây ngắn mạch… thay vì cháy các thiết bị đắt tiền, thì chỉ cháy cầu chì bảo vệ, cầu chì này có giá rẻ, dễ thay thế. Ai, nhóm nào vi phạm sẽ bị phạt nặng
Sau khi đã hiểu được mạch điều khiển, mạch cấp cho tải ở phần học lý thuyết. Người học sẽ tiếp tục luyện tập phần này qua việc phân biệt đoạn mạch nào là nối với dương, đoạn mạch nào thì nối với âm. Nối dương thì phân biệt bằng dây màu đỏ, nối âm thì phân biệt bằng dây màu đen. Một khi chúng ta phân biệt được đâu là phần mạch nối với dương, đâu là phần mạch nối với âm thì chúng ta sẽ có cách kiểm tra cho phù hợp. Khi kiểm tra xem có điện dương hay không, thì điểm gốc của đèn thử (hay đồng hồ VOM) sẽ là điểm mát. Khi kiểm tra xem có điện âm hay không, thì điểm gốc của đèn thử (hay đồng hồ VOM) sẽ là điểm dương.
6. Đấu mạch điện điều khiển còi (mạch còi đấu trước công tắc máy), làm theo hướng dẫn, vẽ sơ đồ mạch còi (2 sơ đồ) khi công tắc còi mở và khi công tắc còi đóng thì giá trị điện áp đo được tại các điểm đo là bao nhiêu?
Sau khi đã nắm được cách đấu và cách tạo PAN, kiểm tra PAN thì bắt đầu thực hành bài đấu và kiểm tra mạch còi
https://hocdienoto.com/hoc-dien-than-xe/hoc-den-coi/hoc-mach-dieu-khien-coi/
Công việc 3: Đo công tắc – đấu mạch điện chiếu sáng, tín hiệu xe tải
Lưu ý:
Các nhóm làm công tắc xe tải thì coi kỹ
Các nhóm làm công tắc xe du lịch (Camry…) thì coi qua để học hỏi thêm
Các công việc thực hiện:
1. Đo và vẽ sơ đồ chân ra (dạng bảng) công tắc điều khiển đèn kích thước, đèn đầu, công tắc signal, công tắc hazard (dạng tích hợp trên cụm công tắc) xe tải (công tắc Sen Sen)
2. Đấu dây đỏ cho các dây liên quan đến nguồn dương, dây đen cho các dây liên quan đến nguồn âm
3. Làm 2 pan đứt dây cho phần đèn đầu – đèn đờ mi, 2 pan cho phần đèn signal
Quay video lại quá trình làm, mô tả chi tiết các pan mà nhóm làm
Hướng dẫn cụ thể
1. Đo và vẽ sơ đồ chân ra (dạng bảng) công tắc điều khiển đèn kích thước, đèn đầu, công tắc signal, công tắc hazard
Đối với những người mới học điện ô tô, khi đo chân ra công tắc đèn thì gặp nhiều khó khăn: 1. Không biết biểu diễn bằng cách nào (hiểu được cách vẽ sẽ vẽ được cho người khác hiểu, và hiểu được sơ đồ của người khác vẽ) 2. Đo thấy nhiều chân thông nhau, không biết chân nào ra chân nào, bị rối 3. Chưa hình dung, cùng như hình thành ra phương pháp đo. Video này hy vọng sẽ giúp các bạn mới học dễ hình dung hơn
Khi vẽ, xác định chân ra nếu có sự xuất hiện thêm cụm công tắc gạt nước, cụm công tắc phun nước thì cần lưu ý ở chế độ off của công tắc gạt nước có 2 chân thông nhau. Nếu tính luôn cặp chân của chế độ Hazard off, thì có tổng cộng 2 nhóm thông nhau. Nói tóm lại, việc hiểu nguyên lý hoạt động trước sẽ giúp ích rất nhiều vào quá trình xác định chân ra của các công tắc.
Video này hướng dẫn tìm hiểu nguyên lý hoạt động mạch điều khiển đèn báo rẽ (loại có công tắc Hazard gắn trên cụm công tắc đèn)
2. Vẽ mạch điện điều khiển đèn đầu, đèn kích thước, đèn signal, đèn ưu tiên
3. Đấu mạch hệ thống đèn, đo kiểm xác định hư hỏng
Đấu đúng dây đỏ (nối với nguồn dương), dây đen (nối với nguồn âm)
Tạo 2 PAN đứt dây, dùng đèn thử để kiểm tra PAN
Công việc 4: Đo công tắc – đấu mạch điện chiếu sáng (đấu kiểu âm chờ), tín hiệu xe du lịch (sử dụng bộ chớp 3 chân, công tắc hazard rời)
Các công việc thực hiện:
1. Đo và vẽ sơ đồ chân ra (dạng bảng) công tắc điều khiển đèn kích thước, đèn đầu, công tắc signal, công tắc hazard (loại rời) xe du lịch
2. Vẽ sơ đồ đấu dây hệ thống đèn Camry 1999 đấu mạch chiếu sáng kiểu âm chờ
3. Đấu mạch
4. Kiểm tra mạch điện
Hướng dẫn cụ thể
1. Đo và vẽ sơ đồ chân ra (dạng bảng) công tắc điều khiển đèn kích thước, đèn đầu, công tắc signal, công tắc hazard (loại rời)
Công tắc trên Camry 1999 khác với công tắc trên xe tải (Sen Sen) ở chỗ: 1. Trên công tắc xe tải, muốn các chân thông nhau, ta phải bật công tắc Light Control SW (công tắc bật đèn đầu) ở chế độ Head. Tuy nhiên, đối với công tắc Camry 1999 thì không cần phải bật vẫn đo được 2. Trạng thái đơn giản nhất trên Sen Sen là có 2 nhóm chân thông nhau (gạt nước và hazard). Trong khi đó trên Camry 1999 thì chỉ có 1 nhóm thông nhau (gạt nước)
Các công tắc của Toyota có thể sử dụng cho nhiều dòng xe, trên video này là công tắc đèn có thể sử dụng cho Camry 1999, Lexus 2002 … Từ mã phụ tùng, tra trên Google để tra đời xe sử dụng, sau đó tra cứu bằng các phần mềm như Toyota TIS, Alldata, Ondemand. Trên điện thoại bạn có thể tải về các app về sơ đồ mạch điện, ví dụ như Carmin …. Từ phần mềm tra ra sơ đồ, tài liệu hướng dẫn, người học dễ dàng tiếp cận kiến thức, việc học điện ô tô sẽ trở nên dễ dàng, mà hiệu quả.
2. Vẽ sơ đồ đấu dây hệ thống đèn Camry 1999
Tham khảo cách đấu mạch chiếu sáng kiểu âm chờ:
Đây là mạch điện được vẽ đơn giản hóa cho người học mới dễ học. Trên sơ đồ, tải là các đèn được nối âm sẵn (nên gọi là âm chờ), việc điều khiển cấp dương do các relay điều khiển, các công tắc điều khiển các relay). Ưu điểm của cách đấu này là không cần dùng đến các chân của chế độ Low. Đèn báo pha trong mạch điện chiếu sáng đấu kiểu âm chờ được mắc song song với đèn pha, thay vì đấu nối tiếp với đèn cốt như mạch dương chờ
Tham khảo video đấu mạch kiểu âm chờ
Tham khảo kiểu đấu signal, hazard loại rời
Tham khảo đấu mạch Hazard rời
Vẽ sơ đồ đấu dây hệ thống đèn Camry 1999
Tham khảo cách đấu mạch hệ thống chiếu sáng trên xe Camry 1994
Nguyên bản mạch điện signal, công tắc hazard rời trên xe Camry 1999
3. Đấu dây và kiểm tra mạch điện
Đấu dây đỏ, dây đen
Làm 2 PAN, và dùng đèn thử để kiểm tra
Đấu đúng dây đỏ (nối với nguồn dương), dây đen (nối với nguồn âm)
Tạo 2 PAN đứt dây, dùng đèn thử để kiểm tra PAN
Công việc 5: Đo công tắc – đấu mạch điện chiếu sáng (đấu kiểu dương chờ), tín hiệu xe du lịch (sử dụng bộ chớp 3 chân, công tắc hazard rời)
Các công việc thực hiện:
1. Đo và vẽ sơ đồ chân ra (dạng bảng) công tắc điều khiển đèn kích thước, đèn đầu, công tắc signal, công tắc hazard (loại rời) xe du lịch
2. Vẽ sơ đồ đấu dây hệ thống đèn Camry 1999 đấu mạch chiếu sáng kiểu dương chờ
3. Đấu dây đỏ cho các dây liên quan đến nguồn dương, dây đen cho các dây liên quan đến nguồn âm
4. Làm 2 pan đứt dây cho phần đèn đầu – đèn đờ mi, 2 pan cho phần đèn signal
Quay video lại quá trình làm, mô tả chi tiết các pan mà nhóm làm
Hướng dẫn cụ thể
1. Đo và vẽ sơ đồ chân ra (dạng bảng) công tắc điều khiển đèn kích thước, đèn đầu, công tắc signal, công tắc hazard (loại rời)
Công tắc trên Camry 1999 khác với công tắc trên xe tải (Sen Sen) ở chỗ: 1. Trên công tắc xe tải, muốn các chân thông nhau, ta phải bật công tắc Light Control SW (công tắc bật đèn đầu) ở chế độ Head. Tuy nhiên, đối với công tắc Camry 1999 thì không cần phải bật vẫn đo được 2. Trạng thái đơn giản nhất trên Sen Sen là có 2 nhóm chân thông nhau (gạt nước và hazard). Trong khi đó trên Camry 1999 thì chỉ có 1 nhóm thông nhau (gạt nước)
Các công tắc của Toyota có thể sử dụng cho nhiều dòng xe, trên video này là công tắc đèn có thể sử dụng cho Camry 1999, Lexus 2002 … Từ mã phụ tùng, tra trên Google để tra đời xe sử dụng, sau đó tra cứu bằng các phần mềm như Toyota TIS, Alldata, Ondemand. Trên điện thoại bạn có thể tải về các app về sơ đồ mạch điện, ví dụ như Carmin …. Từ phần mềm tra ra sơ đồ, tài liệu hướng dẫn, người học dễ dàng tiếp cận kiến thức, việc học điện ô tô sẽ trở nên dễ dàng, mà hiệu quả.
2. Vẽ sơ đồ đấu dây hệ thống đèn Camry 1999 đấu mạch chiếu sáng kiểu dương chờ
Tham khảo cách đấu mạch điện chiếu sáng kiểu dương chờ
Đây là mạch điện được vẽ đơn giản hóa cho người học mới dễ học. Trên sơ đồ, tải là các đèn được nối dương sẵn (khi công tắc chính bật head), và chờ được cấp âm qua công tắc chuyển (nên gọi là dương chờ hay lấy mát qua công tắc), việc điều khiển cấp dương do các relay điều khiển, các công tắc điều khiển các relay). Đặc điểm của cách đấu này là dùng đến các chân của chế độ Low. Đèn báo pha trong mạch điện chiếu sáng đấu kiểu dương chờ được đấu nối tiếp với đèn cốt, thay vì đấu song song như mạch âm chờ. Khi bật pha, vẫn có dòng điện đi qua đèn cốt và đèn báo pha, tuy nhiên do công suất 2 đèn khác nhau nên chỉ có đèn báo pha (công suất nhỏ hơn đèn cốt) sáng, đèn cốt trong trường hợp này đóng vai trò như dây dẫn, tức là có điện đi qua nhưng không đủ làm cho nó phát sáng.
Tham khảo mạch điện điều khiển đèn signal, đèn ưu tiên (đấu mạch hazard rời, sử dụng bộ chớp 3 chân)
Vẽ sơ đồ đấu dây hệ thống đèn Camry 1999 đấu mạch dương chờ
Nguyên bản mạch điện chiếu sáng đấu kiểu dương sẵn trên Camry 1999
3. Đấu dây và kiểm tra mạch điện
Đấu dây đỏ, dây đen
Làm 2 PAN, và dùng đèn thử để kiểm tra
Đấu đúng dây đỏ (nối với nguồn dương), dây đen (nối với nguồn âm)
Tạo 2 PAN đứt dây, dùng đèn thử để kiểm tra PAN
Công việc 6: Đo công tắc – đấu mạch điện chiếu sáng (đấu kiểu âm chờ), tín hiệu xe du lịch (sử dụng bộ chớp 7 chân)
Các công việc thực hiện:
1. Vẽ mạch điện điều khiển đèn chiếu sáng, đèn signal, đèn ưu tiên (đấu mạch hazard rời, sử dụng bộ chớp 7 chân)
2. Đấu dây đỏ cho các dây liên quan đến nguồn dương, dây đen cho các dây liên quan đến nguồn âm
3. Làm 2 pan đứt dây cho phần đèn đầu – đèn đờ mi, 2 pan cho phần đèn signal
Quay video lại quá trình làm, mô tả chi tiết các pan mà nhóm làm
Hướng dẫn cụ thể
1. Vẽ mạch điện điều khiển đèn signal, đèn ưu tiên (đấu mạch hazard rời, sử dụng bộ chớp 7 chân)
2. Đấu dây
Bộ chớp hãng KIA 7 chân được bán và sử dụng rộng rãi, nó gồm có 7 chân: 2 chân nguồn, 2 chân ra đèn signal, 2 chân ra công tắc signal để lấy tín hiệu signal (tín hiệu dương, kích dương), và chân cuối cùng là chân Hazard (kích âm thì các đèn sinal chớp tắt). Lưu ý chân dương cấp nguồn phải được lấy nguồn trước công tắc, và chân chung của công tắc signal được lấy nguồn dương (tín hiệu điện dương) từ sau công tắc máy, có như vậy thì chế độ signal mới phụ thuộc vào công tắc máy.
Lưu ý: phải đấu đúng màu dây, để nhận dạng đoạn dây nào dính đến nguồn dương, đoạn dây nào dính đến nguồn âm
Đấu dây nguồn dương dây đỏ
Đấu dây nguồn âm dây đen
3. Kiểm tra mạch điện
Làm 2 PAN, và dùng đèn thử để kiểm tra
Đấu đúng dây đỏ (nối với nguồn dương), dây đen (nối với nguồn âm)
Tạo 2 PAN đứt dây, dùng đèn thử để kiểm tra PAN
Công việc 7: Đo công tắc – đấu mạch điện chiếu sáng (đấu kiểu âm chờ), tín hiệu xe du lịch (sử dụng bộ chớp 8 chân)
Câu hỏi ôn tập:
1. Xác định chân ra công tắc Camry 2009
Vẽ mạch điện điều khiển đèn chiếu sáng, đèn signal, đèn ưu tiên (đấu mạch hazard rời, sử dụng bộ chớp 8 chân)
2. Đấu dây đỏ cho các dây liên quan đến nguồn dương, dây đen cho các dây liên quan đến nguồn âm
3. Làm 2 pan đứt dây cho phần đèn đầu – đèn đờ mi, 2 pan cho phần đèn signal
Quay video lại quá trình làm, mô tả chi tiết các pan mà nhóm làm
Hướng dẫn cụ thể
1. Xác định chân ra công tắc Camry 2009
2. Vẽ mạch điện điều khiển đèn signal, đèn ưu tiên (đấu mạch hazard rời, sử dụng bộ chớp 8 chân)
3. Đấu dây
Mạch báo rẽ cơ bản sử dụng bộ chớp 3 chân, nâng cao lên là sử dụng bộ chớp 8 chân, hiện nay các xe còn điều khiển qua hộp body. Video này hướng dẫn đấu và kiểm tra mạch báo rẽ – Hazard sử dụng bộ chớp 8 chân. Hy vọng đây sẽ là nền tảng cho các bạn dễ hơn khi làm trên xe
Lưu ý: phải đấu đúng màu dây, để nhận dạng đoạn dây nào dính đến nguồn dương, đoạn dây nào dính đến nguồn âm
Đấu dây nguồn dương dây đỏ
Đấu dây nguồn âm dây đen
3. Kiểm tra mạch điện
Làm 2 PAN, và dùng đèn thử để kiểm tra
Đấu đúng dây đỏ (nối với nguồn dương), dây đen (nối với nguồn âm)
Tạo 2 PAN đứt dây, dùng đèn thử để kiểm tra PAN
Hocdienoto.com
