Buổi 1: Ôn lại các kiến thức cơ bản
Các công việc thực hành (ghi chú lại vào tập):
1. Sử dụng đồng hồ VOM để đo điện trở như thế nào? Ghi ra các bước, lưu ý bật thang đo qua thang nào thì đồng hồ bị cháy.
2. Xác định chân ra của relay 4 chân thường mở, 4 chân thường đóng, relay 5 chân. Vẽ sơ đồ chân ra thực tế và chú thích đầy đủ chân nào là 85, 86, 30, 87, 87a
3. Nguyên lý hoạt động cơ bản của mạch điện: mạch bình thường, mạch bị ngắn mạch, mạch bị đẳng thế dương, đẳng thế âm … là như thế nào?. Vẽ hình cho từng trường hợp (đấu nối tiếp 3 đèn có công suất như nhau, đấu nối tiếp 2 đèn có công suất khác nhau)
4. Đo điện áp tại điểm là như thế nào? đo điện áp rơi là như thế nào? Ghi lại giá trị điện áp tại điểm, điện áp rơi đo được trên câu 3
5. Các lưu ý khi đấu dây khi học thực hành điện ôtô
6. Đấu mạch điện điều khiển còi (mạch còi đấu trước công tắc máy), làm theo hướng dẫn, vẽ sơ đồ mạch còi (2 sơ đồ) khi công tắc còi mở và khi công tắc còi đóng thì giá trị điện áp đo được tại các điểm đo là bao nhiêu?
Làm bài xong thì nộp tập (lật ngay chỗ đang làm) để thầy kiểm tra.
Hướng dẫn cụ thể:
1. Sử dụng đồng hồ VOM để đo điện trở như thế nào? Ghi ra các bước, lưu ý bật thang đo qua thang nào thì đồng hồ bị cháy.
Đồng hồ VOM là thiết bị thường dùng nhất của thợ điện ô tô. Video này hướng dẫn những nguyên lý cơ bản nhất khi sử dụng đồng hồ. Để sử dụng hiệu quả, người học cần nắm thật vững nguyên lý hoạt động của mạch điện…
Trong đồng hồ VOM loại kim (loại cơ) khi ta bật thang đo điện trở để đo điện áp thì sẽ cháy cầu chì bảo vệ bên trong. Tuy nhiên, trên đồng hồ số thì không xảy ra hiện tượng này. Cầu chì bên trong đồng hồ sẽ bảo vệ đồng hồ khi bật sai ở chế độ đo điện áp xoay chiều, đo cường độ dòng điện. Cầu chì sẽ cháy khi ta đo nguồn ắc quy mà để ở thang đo ampe (nhưng không chuyển qua khe đo ampe). Mạch điện bên trong (mạch in) sẽ cháy khi đo nguồn ắc quy mà vẫn để ở thang đo điện áp xoay chiều.
Xem thêm nhiều hơn các video về sử dụng đồng hồ VOM tại đây
https://hocdienoto.com/hoc-dien-dien-tu-co-ban/hoc-dien-co-ban/bai-5-su-dung-dong-ho-vom/
Sử dụng thiết bị đo kiểm nhanh
Sinh viên, người mới học điện ô tô thường sử dụng đồng hồ VOM vào 2 mục đích sau: 1. Đo thông mạch (kiểm tra dây dẫn có bị đứt hay không, xác định chân ra các công tắc. 2. Kiểm tra mạch điện có nguồn hay không, hay còn gọi là kiểm tra nóng. Giá thành 1 chiếc đồng hồ VOM sử dụng được khoảng 250k. Tại các trường dạy nghề, việc sử dụng đồng hồ VOM liên tục với đối tượng là các bạn mới học nhanh làm hư thiết bị. Vì vậy, thiết bị đo kiểm tự làm này sẽ giải quyết được các vấn đề đó: dễ làm, dễ sử dụng, độ bền cao, giá thành rẻ …
2. Xác định chân ra của relay 4 chân thường mở, 4 chân thường đóng, relay 5 chân. Vẽ sơ đồ chân ra thực tế và chú thích đầy đủ chân nào là 85, 86, 30, 87, 87a
Relay là một thiết bị trung gian, chịu tải thay cho các thiết bị điện, được sử dụng rất nhiều trên các mạch điện. Video này hướng dẫn cách xác định chân ra của relay (loại cơ bản). Các relay khác sẽ có thêm một số thay đổi, nên phải cẩn thận khi đo kiểm
Xem thêm nhiều hơn các video về đo kiểm relay tại đây
3. Nguyên lý hoạt động cơ bản của mạch điện: mạch bình thường, mạch bị ngắn mạch, mạch bị đẳng thế dương, đẳng thế âm … là như thế nào?. Vẽ hình cho từng trường hợp (đấu nối tiếp 3 đèn có công suất như nhau, đấu nối tiếp 2 đèn có công suất khác nhau)
Các nguyên lý cơ bản nhất của một mạch điện: Đẳng thế dương, đẳng thế âm, ngắn mạch trực tiếp, mắc nối tiếp, mắc song song … Tại sao khi đấu nối tiếp đèn báo pha và đèn cốt thì đèn báo pha sáng mà đèn cốt không sáng. Tại sao cuộn kéo mắc nối tiếp cuộn cảm của motor khởi động thì cuôn kéo có điện mà motor lúc này chưa quay …
Xem thêm nhiều hơn các video cơ bản về mạch điện một chiều tại đây
4. Đo điện áp tại điểm là như thế nào? đo điện áp rơi là như thế nào? Ghi lại giá trị điện áp tại điểm, điện áp rơi đo được trên câu 3
Video này hướng dẫn cho các bạn thế nào là đo điện áp rơi trên tải, thế nào là điện áp tại điểm. Đo kiểm như thế nào. Mỗi phương pháp đều có ưu, nhược điểm. Đây là kiến thức cơ bản phải có trước khi kiểm tra trên xe.
Xem thêm nhiều hơn các video cơ bản về đo điện áp tại đây
5. Các lưu ý khi đấu dây khi học thực hành điện ôtô
Sử dụng bộ cấp nguồn (có chức năng bảo vệ mạch điện, báo ngắn mạch, báo bình ắc quy yếu điện)
Video này chia sẻ đến các anh em đang giảng dạy các bộ môn về điện ô tô, khi đấu các mô đun. Sử dụng bộ cấp nguồn này sẽ chủ động được sẵn nguồn ra (nguồn trước công tắc, nguồn sau công tắc), có cầu chì bảo vệ mạch điện. Ngoài ra, quan trọng nhất là có bộ báo khi người học làm đứt cầu chì, giúp người quản lý lớp dễ biết và có biện pháp khắc phục, chỉnh sửa các nhóm thực hành cho kịp thời.
Lưu ý: Tất cả các công việc liên quan đến nguồn điện, cấp điện cho thiết bị cần phải đấu qua bộ nguồn này để đảm bảo không bị hư hỏng thiết bị. Khi xảy ra đấu sai, gây ngắn mạch… thay vì cháy các thiết bị đắt tiền, thì chỉ cháy cầu chì bảo vệ, cầu chì này có giá rẻ, dễ thay thế. Ai, nhóm nào vi phạm sẽ bị phạt nặng
Sau khi đã hiểu được mạch điều khiển, mạch cấp cho tải ở phần học lý thuyết. Người học sẽ tiếp tục luyện tập phần này qua việc phân biệt đoạn mạch nào là nối với dương, đoạn mạch nào thì nối với âm. Nối dương thì phân biệt bằng dây màu đỏ, nối âm thì phân biệt bằng dây màu đen. Một khi chúng ta phân biệt được đâu là phần mạch nối với dương, đâu là phần mạch nối với âm thì chúng ta sẽ có cách kiểm tra cho phù hợp. Khi kiểm tra xem có điện dương hay không, thì điểm gốc của đèn thử (hay đồng hồ VOM) sẽ là điểm mát. Khi kiểm tra xem có điện âm hay không, thì điểm gốc của đèn thử (hay đồng hồ VOM) sẽ là điểm dương.
6. Đấu mạch điện điều khiển còi (mạch còi đấu trước công tắc máy), làm theo hướng dẫn, vẽ sơ đồ mạch còi (2 sơ đồ) khi công tắc còi mở và khi công tắc còi đóng thì giá trị điện áp đo được tại các điểm đo là bao nhiêu?
Sau khi đã nắm được cách đấu và cách tạo PAN, kiểm tra PAN thì bắt đầu thực hành bài đấu và kiểm tra mạch còi
Các bạn có thể học đầy đủ hơn trong chuyên mục học mạch điều khiển còi theo đường link sau
https://hocdienoto.com/hoc-dien-than-xe/hoc-den-coi/hoc-mach-dieu-khien-coi/
Buổi 2: Đo công tắc – đấu mạch điện chiếu sáng, tín hiệu xe tải
Các công việc thực hành (ghi chú lại vào tập):
1. Đo và vẽ sơ đồ chân ra (dạng bảng) công tắc điều khiển đèn kích thước, đèn đầu, công tắc signal, công tắc hazard (dạng tích hợp trên cụm công tắc) xe tải (công tắc Sen Sen)
2. Vẽ mạch điện điều khiển đèn signal, đèn ưu tiên (dạng tích hợp trên cụm công tắc) sử dụng công tắc trên
3. Đấu mạch hệ thống đèn, đo kiểm xác định hư hỏng
Hướng dẫn cụ thể
1. Đo và vẽ sơ đồ chân ra (dạng bảng) công tắc điều khiển đèn kích thước, đèn đầu, công tắc signal, công tắc hazard
Đối với những người mới học điện ô tô, khi đo chân ra công tắc đèn thì gặp nhiều khó khăn: 1. Không biết biểu diễn bằng cách nào (hiểu được cách vẽ sẽ vẽ được cho người khác hiểu, và hiểu được sơ đồ của người khác vẽ) 2. Đo thấy nhiều chân thông nhau, không biết chân nào ra chân nào, bị rối 3. Chưa hình dung, cùng như hình thành ra phương pháp đo. Video này hy vọng sẽ giúp các bạn mới học dễ hình dung hơn
Khi vẽ, xác định chân ra nếu có sự xuất hiện thêm cụm công tắc gạt nước, cụm công tắc phun nước thì cần lưu ý ở chế độ off của công tắc gạt nước có 2 chân thông nhau. Nếu tính luôn cặp chân của chế độ Hazard off, thì có tổng cộng 2 nhóm thông nhau. Nói tóm lại, việc hiểu nguyên lý hoạt động trước sẽ giúp ích rất nhiều vào quá trình xác định chân ra của các công tắc.
Video này hướng dẫn tìm hiểu nguyên lý hoạt động mạch điều khiển đèn báo rẽ (loại có công tắc Hazard gắn trên cụm công tắc đèn)
2. Vẽ mạch điện điều khiển đèn đầu, đèn kích thước, đèn signal, đèn ưu tiên
3. Đấu mạch hệ thống đèn, đo kiểm xác định hư hỏng
Đấu đúng dây đỏ (nối với nguồn dương), dây đen (nối với nguồn âm)
Tạo 2 PAN đứt dây, dùng đèn thử để kiểm tra PAN
Buổi 3: Ôn tập lại phần đấu mạch và kiểm tra hệ thống chiếu sáng – tín hiệu xe tải
Câu hỏi ôn tập:
1. Đấu mạch lại của buổi 2: mạch điều khiển đèn kích thước, đèn đầu, mạch signal sử dụng bộ chớp 3 chân, mạch hazard sử dụng bộ chớp 3 chân công tắc tích hợp
2. Thực hành thêm phần đứt mạch: một bạn sau khi đấu mạch xong sẽ để cho bạn khác làm PAN đứt mạch. Lưu ý chỉ cắt đứt ở đầu dây, chỗ nối với domino. Sau đó, bạn đang làm bài sẽ dùng đèn thử để kiểm tra bị đứt ở đoạn nào.
3. Phải tự tay thực hành để nắm rõ. Chưa tới lượt mình làm thì ngồi quan sát, ghi chú cẩn thận.
4. Vẽ sơ đồ đấu dây trên giấy A4, trên một mặt, có vẽ rõ màu đỏ – màu đen như sơ đồ đấu dây, sẽ nộp vào đầu buổi kiểm tra (ai không có không được kiểm tra)
5. Tra vị trí thiết bị, tìm hiểu hoạt động mạch điện điều khiển còi trên xe Isuzu Dmax 2007, Suzuki Swift 2013
Tài liệu Isuzu Dmax 2007 download tại đây
Tài liệu Suzuki Swift 2013 download tại đây
Xem các video tham khảo về tìm vị trí thiết bị mạch còi trên xe Toyota Camry 2007
Xem video tham khảo về kiểm tra mạch còi trên xe Toyota Camry 2007
Buổi 4: Kiểm tra cột 1
Nội dung kiểm tra:
1. Nộp sơ đồ đã vẽ trên giấy A4
2. Kiểm tra đấu mạch: Đấu các mạch chiếu sáng, tín hiệu xe tải … Bài kiểm tra sẽ bị loại nếu vi phạm nguyên tắc an toàn: không đấu bộ nguồn bảo vệ, chạm mạch, đứt cầu chì … Thời gian làm bài là: 25 phút
3. Kiểm tra đứt mạch: Nếu đạt bài đấu mạch, người làm bài sẽ tạm tránh để cho một bạn khác làm PAN đứt mạch. Thí sinh sẽ sử dụng đồng hồ VOM, hoặc đèn kiểm tra để kiểm tra xem mạch điện bị đứt chỗ nào. Lưu ý không sử dụng phương pháp kiểm tra bằng mắt. Thời gian làm bài là: 10 phút
Buổi 5: Đo công tắc – đấu mạch điện chiếu sáng (đấu kiểu âm chờ), tín hiệu xe du lịch (sử dụng bộ chớp 3 chân, công tắc hazard rời)
Các công việc thực hành (ghi chú lại vào tập):
1. Đo và vẽ sơ đồ chân ra (dạng bảng) công tắc điều khiển đèn kích thước, đèn đầu, công tắc signal, công tắc hazard (loại rời) xe du lịch
2. Vẽ sơ đồ đấu dây hệ thống đèn Camry 1999 đấu mạch chiếu sáng kiểu âm chờ
3. Đấu mạch
4. Kiểm tra mạch điện
Hướng dẫn cụ thể
1. Đo và vẽ sơ đồ chân ra (dạng bảng) công tắc điều khiển đèn kích thước, đèn đầu, công tắc signal, công tắc hazard (loại rời)
Công tắc trên Camry 1999 khác với công tắc trên xe tải (Sen Sen) ở chỗ: 1. Trên công tắc xe tải, muốn các chân thông nhau, ta phải bật công tắc Light Control SW (công tắc bật đèn đầu) ở chế độ Head. Tuy nhiên, đối với công tắc Camry 1999 thì không cần phải bật vẫn đo được 2. Trạng thái đơn giản nhất trên Sen Sen là có 2 nhóm chân thông nhau (gạt nước và hazard). Trong khi đó trên Camry 1999 thì chỉ có 1 nhóm thông nhau (gạt nước)
Các công tắc của Toyota có thể sử dụng cho nhiều dòng xe, trên video này là công tắc đèn có thể sử dụng cho Camry 1999, Lexus 2002 … Từ mã phụ tùng, tra trên Google để tra đời xe sử dụng, sau đó tra cứu bằng các phần mềm như Toyota TIS, Alldata, Ondemand. Trên điện thoại bạn có thể tải về các app về sơ đồ mạch điện, ví dụ như Carmin …. Từ phần mềm tra ra sơ đồ, tài liệu hướng dẫn, người học dễ dàng tiếp cận kiến thức, việc học điện ô tô sẽ trở nên dễ dàng, mà hiệu quả.
2. Vẽ sơ đồ đấu dây hệ thống đèn Camry 1999
Tham khảo cách đấu mạch chiếu sáng kiểu âm chờ
Tham khảo kiểu đấu signal, hazard loại rời
Vẽ sơ đồ đấu dây hệ thống đèn Camry 1999
Tham khảo cách đấu mạch hệ thống chiếu sáng trên xe Camry 1994
Nguyên bản mạch điện signal, công tắc hazard rời trên xe Camry 1999
3. Đấu dây và kiểm tra mạch điện
Đấu dây đỏ, dây đen
Làm 2 PAN, và dùng đèn thử để kiểm tra
Buổi 6: Đo công tắc – đấu mạch điện chiếu sáng (đấu kiểu dương chờ), tín hiệu xe du lịch (sử dụng bộ chớp 3 chân, công tắc hazard rời)
Các công việc thực hành (ghi chú lại vào tập):
1. Đo và vẽ sơ đồ chân ra (dạng bảng) công tắc điều khiển đèn kích thước, đèn đầu, công tắc signal, công tắc hazard (loại rời) xe du lịch
2. Vẽ sơ đồ đấu dây hệ thống đèn Camry 1999 đấu mạch chiếu sáng kiểu dương chờ
3. Đấu mạch
4. Kiểm tra mạch điện
Hướng dẫn cụ thể
1. Đo và vẽ sơ đồ chân ra (dạng bảng) công tắc điều khiển đèn kích thước, đèn đầu, công tắc signal, công tắc hazard (loại rời)
Công tắc trên Camry 1999 khác với công tắc trên xe tải (Sen Sen) ở chỗ: 1. Trên công tắc xe tải, muốn các chân thông nhau, ta phải bật công tắc Light Control SW (công tắc bật đèn đầu) ở chế độ Head. Tuy nhiên, đối với công tắc Camry 1999 thì không cần phải bật vẫn đo được 2. Trạng thái đơn giản nhất trên Sen Sen là có 2 nhóm chân thông nhau (gạt nước và hazard). Trong khi đó trên Camry 1999 thì chỉ có 1 nhóm thông nhau (gạt nước)
Các công tắc của Toyota có thể sử dụng cho nhiều dòng xe, trên video này là công tắc đèn có thể sử dụng cho Camry 1999, Lexus 2002 … Từ mã phụ tùng, tra trên Google để tra đời xe sử dụng, sau đó tra cứu bằng các phần mềm như Toyota TIS, Alldata, Ondemand. Trên điện thoại bạn có thể tải về các app về sơ đồ mạch điện, ví dụ như Carmin …. Từ phần mềm tra ra sơ đồ, tài liệu hướng dẫn, người học dễ dàng tiếp cận kiến thức, việc học điện ô tô sẽ trở nên dễ dàng, mà hiệu quả.
2. Vẽ sơ đồ đấu dây hệ thống đèn Camry 1999 đấu mạch chiếu sáng kiểu dương chờ
Tham khảo cách đấu mạch điện chiếu sáng kiểu dương chờ
Tham khaỏ mạch điện điều khiển đèn signal, đèn ưu tiên (đấu mạch hazard rời, sử dụng bộ chớp 3 chân)
Vẽ sơ đồ đấu dây hệ thống đèn Camry 1999 đấu mạch dương chờ
Nguyên bản mạch điện chiếu sáng đấu kiểu dương sẵn trên Camry 1999
3. Đấu dây và kiểm tra mạch điện
Đấu dây đỏ, dây đen
Làm 2 PAN, và dùng đèn thử để kiểm tra
Buổi 7: Đo công tắc – đấu mạch điện chiếu sáng, tín hiệu xe du lịch (sử dụng bộ chớp 7 chân)
Các công việc thực hành (ghi chú lại vào tập):
1. Vẽ mạch điện điều khiển đèn signal, đèn ưu tiên (đấu mạch hazard rời, sử dụng bộ chớp 7 chân)
2. Đấu dây
3. Kiểm tra mạch điện
Hướng dẫn cụ thể
1. Vẽ mạch điện điều khiển đèn signal, đèn ưu tiên (đấu mạch hazard rời, sử dụng bộ chớp 7 chân)
2. Đấu dây
Đấu dây nguồn dương dây đỏ
Đấu dây nguồn âm dây đen
3. Kiểm tra mạch điện
Làm 2 PAN, và dùng đèn thử để kiểm tra
Buổi 8: Ôn tập lại phần đấu mạch và kiểm tra hệ thống chiếu sáng – tín hiệu xe du lịch
Câu hỏi ôn tập:
1. Đấu mạch lại của buổi 6, 7: mạch điều khiển đèn kích thước, đèn đầu (mạch dương chờ, âm chờ), đèn signal sử dụng bộ chớp 3 chân – công tắc hazard rời, và mạch điều khiển đèn signal sử dụng bộ chớp 7 chân – công tắc hazard rời
2. Thực hành thêm phần đứt mạch: một bạn sau khi đấu mạch xong sẽ để cho bạn khác làm PAN đứt mạch. Lưu ý chỉ cắt đứt ở đầu dây, chỗ nối với domino. Sau đó, bạn đang làm bài sẽ dùng đèn thử để kiểm tra bị đứt ở đoạn nào.
3. Phải tự tay thực hành để nắm rõ. Chưa tới lượt mình làm thì ngồi quan sát, ghi chú cẩn thận.
4. Vẽ 3 sơ đồ đấu dây trên giấy A4, mỗi sơ đồ trên một mặt, có vẽ rõ màu đỏ – màu đen như sơ đồ đấu dây, sẽ nộp vào đầu buổi kiểm tra (ai không có không được kiểm tra)
5. Tra vị trí thiết bị, tìm hiểu hoạt động mạch điện điều khiển đèn đầu trên xe Isuzu Dmax 2007, Suzuki Swift 2013
Tài liệu Isuzu Dmax 2007 download tại đây
Tài liệu Suzuki Swift 2013 download tại đây
Xem các video tham khảo về tìm vị trí thiết bị mạch đèn đầu trên xe Toyota Camry 2007
Xem các video tham khảo về kiểm tra mạch đèn đầu trên xe Toyota Camry 2007
Tổng kết lại các kiến thức
So sánh các công tắc điều khiển đèn từ đời cũ đến đời mới, từ xe tải đến xe du lịch
Công tắc xe tải (Sen Sen) được thiết kế đơn giản, nghiêng về phần cơ nhiều nên nhìn thô, tuy nhiên khả năng chịu tải tốt hơn (do tiếp điểm lớn, dây điện chịu tải tiết diện lớn). Để làm xuất hiện các chân của chế độ cốt (low), pha (high) thì trước đó cần phải bật công tắc chính (công tắc bật đèn đầu/ light control SW) ở vị trí head. Trên xe du lịch thì công tắc chính (công tắc bật đèn đầu/ light control SW) và công tắc chuyển (công tắc bật pha cốt/ dimmer SW) sẽ độc lập nhau. Tức là muốn xuất hiện chân cốt, hoặc chân pha thì không cần quan tâm đến công tắc light control ở vị trí nào Công tắc xe du lịch khoảng đời 90 đo ra chế độ low. Điều này cho phép công tắc có thể đấu cho mạch dương chờ (dương cấp sẵn cho đèn/ hay còn gọi là mạch lấy mát qua công tắc), đèn báo pha mắc nối tiếp với đèn cốt. Công tắc Camry 99, Camry 2009 không còn ra chân chế độ low nên chỉ đấu được mạch âm chờ Cuối cùng, công tắc Camry 2009 có bề ngoài rất đẹp, gọn, các chân của light control SW, dimmer SW, và Turn signal SW chỉ có chân âm chung, vì từ các đời này xe bắt đầu sử dụng hộp điều khiển (Main Body ECU). Cứ chân nào gửi tín hiệu kích âm thì hộp sẽ biết người dùng đang kích hoạt chế độ nào. Khi đó, hộp sẽ điều khiển các relay để điều khiển tải.
So sánh cách đấu mạch điện tín hiệu – ưu tiên sử dụng bộ chớp 3 chân, 7 chân, 8 chân
Bộ chớp 3 chân với chân B được cấp nguồn dương, chân E được cấp nguồn âm, chân L được phân phối qua tải (là các đèn signal) qua các công tắc (công tắc signal, công tắc hazard) Bộ chớp 7 chân KIA có 1 chân nguồn dương, 1 chân nguồn âm, 2 chân đấu về tải, 2 chân lấy tín hiệu signal (tín hiệu kích dương), 1 chân kích âm cho hazard bằng công tắc hazard (dạng on-off) Bộ chớp 8 chân Toyota có 2 chân nguồn dương (một chân trước và một chân sau công tắc máy), 2 chân đấu về tải, 2 chân lấy tín hiệu signal (tín hiệu kích âm), 1 chân kích âm cho hazard bằng công tắc hazard (dạng on-off)
Buổi 9: Kiểm tra cột 2
Nội dung kiểm tra:
1. Kiểm tra đấu mạch: Đấu các mạch chiếu sáng, tín hiệu xe du lịch (sẽ chỉ định chọn 1 trong 2 bộ chớp để đấu mạch signal) … Bài kiểm tra sẽ bị loại nếu vi phạm nguyên tắc an toàn: không đấu bộ nguồn bảo vệ, chạm mạch, đứt cầu chì … Thời gian làm bài là: 25 phút
2. Kiểm tra đứt mạch: Nếu đạt bài đấu mạch, người làm bài sẽ tạm tránh để cho một bạn khác làm PAN đứt mạch. Thí sinh sẽ sử dụng đồng hồ VOM, hoặc đèn kiểm tra để kiểm tra xem mạch điện bị đứt chỗ nào. Lưu ý không sử dụng phương pháp kiểm tra bằng mắt. Thời gian làm bài là: 10 phút
Buổi 10: Thực hành máy khởi động
Các công việc thực hành (ghi chú lại vào tập):
Trên giấy A4:
1. Vẽ hình dạng bên ngoài máy khởi động, chú thích các cực 30, 50, C và E
2. Vẽ mạch điện điều khiển máy khởi động (có đầy đủ cuộn hút, cuộn giữ). Vẽ VOM thang đo điện trở, vị trí của 2 que đo khi kiểm tra điện trở cuộn giữ. Cấp điện để kiểm tra chức năng giữ
3. Vẽ mạch điện điều khiển máy khởi động (có đầy đủ cuộn hút, cuộn giữ). Vẽ VOM thang đo điện trở, vị trí của 2 que đo khi kiểm tra điện trở cuộn hút. Cấp điện để kiểm tra chức năng hút (kéo)
4. Vẽ mạch điện điều khiển máy khởi động (có đầy đủ cuộn hút, cuộn giữ). Vẽ đường cấp điện (màu đỏ) cho cuộn stator và cuộn rotor
5. Ai làm xong thì học tra mạch khởi động trên xe
Tổng cộng 4 hình
Làm bài xong thì nộp tập (lật ngay chỗ đang làm) để thầy kiểm tra.
Hướng dẫn cụ thể
Đặc điểm của máy khởi động là các đường điện dương sẽ đi đan xen với vỏ (điện âm) nên ta cần quan sát, kiểm tra thật kỹ việc cách điện. Đó là cách điện giữa các chân 50, 30, C với vỏ
Trên cơ sở hiểu được nguyên lý làm việc, cấu tạo của máy khởi động thì người học có thể sẽ dễ dàng kiểm tra được máy khởi động. Video này tập trung vào việc phân tích đường điện, cấu tạo, hoạt động của máy khởi động. Từ đó người học sẽ hình dung ra cần phải kiểm tra cái gì.
Truy cập vào đường link sau để học đầy đủ về máy khởi động
Buổi 11: Kiểm tra máy khởi động – Khảo sát mạch khởi động trên xe
Các công việc thực hành (ghi chú lại vào tập):
1. Ghi các bước kiểm tra stator, cụm rotor, cụm chổi than, cuộn hút, cuộn giữ, tiếp điểm chính của công tắc từ
2. Vẽ sơ đồ 2 mạch trên giấy A4
3. Tra vị trí thiết bị, tìm hiểu hoạt động mạch điện điều khiển máy khởi động trên xe Isuzu Dmax 2007, Suzuki Swift 2013
Tài liệu Isuzu Dmax 2007 download tại đây
Tài liệu Suzuki Swift 2013 download tại đây
Xem các video tham khảo về tìm vị trí thiết bị mạch điều khiển máy khởi động trên xe Toyota Camry 2007
Xem các video tham khảo về kiểm tra mạch điều khiển máy khởi độngtrên xe Toyota Camry 2007
Buổi 12: Kiểm tra cột 3
Nội dung kiểm tra:
1. Nộp 2 sơ đồ đã vẽ trên giấy A4
3. Nhận dạng các chi tiết, kiểm tra cuộn hút – đo điện trở cuộn hút – cấp điện kiểm tra chức năng hút, kiểm tra cuộn giữ – đo điện trở cuộn giữ – cấp điện kiểm tra chức năng giữ, kiểm tra stator, rotor, cụm chổi than
3. Trên sơ đồ đã vẽ trên giấy A4 về mạch điện hệ thống khởi động trên xe, chỉ vị trí từng thiết bị trên xe. Trình bày nguyên lý hoạt động của từng sơ đồ.
Buổi 13: Thực hành máy phát điện xoay chiều
Trên giấy A4:
Các công việc thực hành (ghi chú lại vào tập):
1. Vẽ hình nhận dạng cuộn dây stator. Kiểm tra cuộn dây stator
2. Vẽ hình nhận dạng cuộn dây rotor. Kiểm tra cuộn dây rotor
3. Vẽ hình nhận dạng bộ chỉnh lưu. Kiểm tra bộ chỉnh lưu
4. Vẽ hình nhận dạng tiết chế vi mạch. Vẽ đường cấp điện cho cuộn dây rotor
Tổng cộng 4 hình
Làm bài xong thì nộp tập (lật ngay chỗ đang làm) để thầy kiểm tra.
Hướng dẫn cụ thể
Nguyên tắc phát điện 3 pha như sau: rotor (là một nam châm điện) quay bên trong stator (các cuộn dây, được nối hình sao, hình tam giác). Để sử dụng điện phát ra này trên xe cần có một thiết bị chuyển điện xoay chiều thành một chiều. Tốc độ máy phát phụ thuộc vào tốc độ động cơ, khi tốc độ động cơ thay đổi sẽ làm điện áp máy phát phát ra thay đổi. Tiết chế có nhiệm vụ tự điều chỉnh điện áp mà không phụ thuộc vào tốc độ động cơ
Tiết chế rung Mitsubishi loại 6 chân, 2 relay, 1 relay điều khiển đèn báo sạc, 1 relay điều khiển ổn áp. Trước khi học nâng cao các tiết chế vi mạch, người học cần nắm vững kiến thức cơ bản, tiết chế rung là loại điều khiển cơ, người học rất dễ quan sát, hình dung
Tiết chế bán dẫn cũng là loại sử dụng cho máy phát có tiết chế nằm ngoài. Đặc điểm máy phát loại này có ra chân N, F. Cuộn dây rotor (kích từ) được đấu âm sẵn, chân F của tiết chế sẽ ra điện dương, kích điện cho cuộn rotor
Tiết chế vi mạch Toyota là loại tiết chế đặt trong máy phát, đặc điểm loại máy phát này là cuộn dây rotor (kích từ) được nối dương sẵn. Chân F điều khiển cuộn dây rotor bằng cách kích âm. Video này hướng dẫn kiểm tra tiết chế trên xe, trên cụm máy phát, và kiểm tra rời tiết chế
Truy cập vào đường link sau để học đầy đủ về máy phát điện xoay chiều
Học về máy phát
https://hocdienoto.com/hoc-dien-than-xe/hoc-may-phat-may-de/may-phat-dien-xoay-chieu-tren-oto/
Học về tiết chế
https://hocdienoto.com/hoc-dien-than-xe/hoc-may-phat-may-de/tiet-che-may-phat-dien-xoay-chieu-oto/
Buổi 14: Đấu và kiểm tra mạch nạp điện sử dụng tiết chế rung – tiết chế bán dẫn
Trên giấy A4:
Các công việc thực hành (ghi chú lại vào tập):
1. Vẽ sơ đồ đấu dây mạch nạp sử dụng tiết chế rung, đấu đúng theo dây đỏ – dây đen, kiểm tra mạch điện
2. Vẽ sơ đồ đấu dây mạch nạp sử dụng tiết chế bán dẫn, đấu đúng theo dây đỏ – dây đen, kiểm tra mạch điện
Hướng dẫn cụ thể
1. Vẽ sơ đồ đấu dây mạch nạp sử dụng tiết chế rung, đấu đúng theo dây đỏ – dây đen, kiểm tra mạch điện
Tiết chế rung Mitsubishi loại 6 chân, 2 relay, 1 relay điều khiển đèn báo sạc, 1 relay điều khiển ổn áp. Trước khi học nâng cao các tiết chế vi mạch, người học cần nắm vững kiến thức cơ bản, tiết chế rung là loại điều khiển cơ, người học rất dễ quan sát, hình dung
Máy phát sử dụng tiết chế rung có các chân B, F, N, E. Tiết chế rung Mitsubishi 6 chân gồm B, IG, L, N, F, E. Do tiết chế dạng relay nên đèn báo sạc có thể sử dụng đèn dây tóc. Để hệ thống có thể hoạt động tốt thì chúng ta nên kiểm tra rời từng thiết bị trước khi đấu. Khi đấu cần đấu theo từng mạch rời, kiểm tra ngay sau khi đấu xong mạch rời nào đó, điều này sẽ giúp phát hiện ngay các mạch đấu không đúng, hoặc không hoạt động.
2. Vẽ sơ đồ đấu dây mạch nạp sử dụng tiết chế bán dẫn, đấu đúng theo dây đỏ – dây đen, kiểm tra mạch điện
Tiết chế bán dẫn cũng là loại sử dụng cho máy phát có tiết chế nằm ngoài. Đặc điểm máy phát loại này có ra chân N, F. Cuộn dây rotor (kích từ) được đấu âm sẵn, chân F của tiết chế sẽ ra điện dương, kích điện cho cuộn rotor
Một số lưu ý trước khi đấu mạch điện: 1. Kiểm tra rời từng thiết bị 2. Khi đấu mạch thì đấu từng phần để dễ kiểm tra, ví dụ đấu mạch cấp nguồn trước, mạch cấp điện cho đèn báo sạc, mạch cấp điện cho cuộn rotor 3. Khi kiểm tra nên kiểm tra bằng phương pháp đo điện áp, thay vì đo thông mạch. 4. Đèn báo sạc nên sử dụng là đèn led, vì đèn dây tóc đôi khi sẽ không phù hợp công suất nên sẽ xảy ra hiện tượng đèn báo sạc sáng mờ hoặc không tắt hẳn khi máy phát hoạt động
Buổi 15: Tổng kết điểm, kiểm tra lại các bạn chưa đạt
Kiểm tra cột 4:
1. Nộp bài đã làm trên giấy A4 ở buổi 13
2. Câu hỏi kiểm tra: Nhận dạng chi tiết, kiểm tra stator, rotor, cụm chổi than, kiểm tra bộ chỉnh lưu
3. Kiểm tra tiết chế rung, tiết chế bán dẫn
Kiểm tra các bài chưa đạt:
1. Các bạn kiểm tra không đạt cột 1 hoặc 2 hoặc cả 2 thì kiểm tra lại
2. Lưu ý: Phải hoàn thành kiểm tra trong buổi học cuối này
Hocdienoto.com
